Dr Nina Sergejevna Kovaljeva
Piše: Dario Topić, profesor istorije
Zavičajni muzej Prnjavor
Dr Nina Sergejevna Kovaljeva (Kovaleva) rođena je na današnji dan 30. juna 1885. u Moskvi. Imala je sestru Mariju Kovaljevu (1890–1942). Završila je studije medicine u Ženevi 26. jula 1915. Govorila je francuski i ruski jezik, a služila se njemačkim i engleskim. Pored pionira u razvoju prnjavorskog zdravstva Karla Štedlera, Josipa Kaca, Josipa Krutine, dr Glika i drugih, odigraće značajnu ulogu na tom polju i važiće za jednog od najboljih prnjavorskih ljekara.
Učestvovala je u Prvom svjetskom ratu kao ljekar dobrovoljac u srpskoj vojsci. Bila je honorarni ljekar u Stalnoj vojnoj bolnici u Skoplju od 7. avgusta 1915. do 6. oktobra 1915, kada je evakuisana u Vojnu bolnicu u Prištini. Zarobljena je zajedno sa bolnicom i bolesnicima 8. novembra 1915. prilikom odstupanja srpske vojske. Za svoj daljnji rad sama kaže: “… kao lekar, blagodareći čemu imala sam mogućnosti da ukazujem pomoć mnogim Srbima”.
Radila je poslije oslobođenja od 20. jula 1920. do 15. novembra 1924. kao privremeni honorarni ljekar Okružne bolnice u Vranju, od 15. novembra 1924. do 3. septembra 1928. kao bolnički ljekar iste bolnice, od 3. do 19. septembra 1928. kao sreski ljekar Sreza podgoričkog, Oblast kosovska, sa sjedištem u Suvoj Reci i od 19. septembra 1928. kao sekundarni ljekar bolnice u Vranju. Rješenjem bana Vardarske banovine prevedena je od 5. novembra 1930. u banovinskog službenika ljekara Banovinske bolnice u Vranju.
Od 19. aprila 1921. posjedovala je pravo vršenja privatne ljekarske prakse, a državni stručni ispit položila je 22. oktobra 1927. iz pet predmeta – sanitetsko zakonodavstvo i državna organizacija, higijena, socijalna medicina, epidemiologija i sudska medicina, u Ministarstvu narodnog zdravlja u Beogradu.
Državljanstvo Kraljevine SHS stekla je 17. jula 1924, a zakletvu novoj otadžbini položila je 21. avgusta te godine.
Odlukom bana Vrbaske banovine od 6. aprila 1936. postavljena je za ljekara pripravnika i v. d. upravnika Banovinske bolnice u Prnjavoru. Unaprijeđena je u sekundarnog ljekara i v. d. upravnika iste bolnice 14. septembra 1936. Otpuštena je iz službe 30. juna 1941.
Aktivno je učestvovala u radu Crvenog krsta Kraljevine Jugoslavije, kao predsjednik Sreskog odbora Crvenog krsta u Prnjavoru. Odlikovana je početkom 1940. za naročite zasluge učinjene Crvenom krstu Srebrenom medaljom Crvenog krsta Kraljevine Jugoslavije.
Za vrijeme Drugog svjetskog rata bila je asistent Državne bolnice u Prnjavoru. Prikupila je podatke o Državnoj bolnici u Prnjavoru 1942. za potrebe Muzeja za povijest zdravstva Hrvatske u Zagrebu. U NOR-u je bila upravnik partizanske prihvatne bolnice u Prnjavoru od februara do septembra 1944, a potom upravnik Bolnice sreskog NOO u Prnjavoru.
Poslije završetka rata, od 1946. do 1949. godine, sreski ljekar u Prnjavoru. Jugoslovensko državljanstvo dobila je 1949. godine.
Neudata. Umrla je u Prnjavoru 4. aprila 1952, gdje je sahranjena u zajedničku grobnicu sa sestrom Marijom (1890-1942).
Aktivnošću Zavičajnog muzeja u Prnjavoru povodom obilježavanja stogodišnjice dolaska ruskih emigranata na prostor Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, s posebnim akcentom na Ruse koji su živjeli i radili u Prnjavoru, 9. aprila 2021. godine postavljen je medaljon sa fotografijom na nadgrobni spomenik dr Nina Sergejevna Kovaljeva koji se nalazi u gradskom groblju u Prnjavoru.
Izvori i literatura:
• Arhiva Zavičajnog muzeja Prnjavor
• Zoran S. Mačkić, Iz Rodine u Banjaluku – Ruska emigracija u Banjaluci, Banja Luka 2018, 277-278.
• Bojan Stojnić, Istorija zdravstva u Bosanskoj Krajini (1918–1941), Banja Luka 2022, 491-493 (doktorska disertacija).
Be the first to comment