Dan oslobođenja Prnjavora u II svjetskom ratu 10. jul. 1943.

Iz prošlosti Prnjavora

 

(10. jul 1943. godine)

 

Piše: Dario Topić, profesor istorije

Zavičajni muzej Prnjavor

 

Prije 80 godina, 10. jula 1943. godine, akcijom Prnjavorskog partizanskog odreda i V kozarske udarne brigade koja je nešto prije toga došla na teren sela Kokori, Vršani, Vijačani i Devetina, partizanska vojska je ušla u Prnjavor. U vrijeme postojanja socijalističke Jugoslavije, ovaj datum je obilježavan i proslavljan kao dan oslobođenja Prnjavora u II svjetskom ratu.

 

Odmah po ulasku u Prnjavor pristupilo se formiranju i organozovanju tzv. narodne vlasti, odnosno Narodnooslobodilačkih odbora, a 1. avgusta 1943. godine formirana je Komanda mjesta Prnjavor. Prvi komandant Komande mjesta Prnjavor bio je Mitar Polovina, za prvog predsjednika Narodnooslobodilačkog odbora Prnjavor postavljen je Ilija Herla, a za sekretara Džemal Mahmutćehajić. Nakon formiranja Komande mjesta Prnjavor dolazi do uspostavljanja vojnih partizanskih radionica. Radionice je formirala Komanda mjesta u Prnjavoru, a uspostavljene su sljedeće radionice: puškarska, bravarska, limarska i kovačka radionica, zatim krojačka, obućarska, sedlarska, kožarska, brijačka, stolarska, kolarska, pekarska, a takođe uspostavljeni su mlinovi, električna centrala i gater. Puškarske, bravarske, limarske i kovačke radionice nalazile su se u radionicama vlasništva majstora Molnar Štefana, Volak Ivana i u gradskom mlinu u Prnjavoru. Radionice su vršile opravku oružja, motornih vozila, pisaćih mašina, izradu zvjezdica za činove i za kape, opravku garabitnih lampi, buradi za parenje odjeće, kupatila sa tuševima, opravku konjskih vozila iz nadležnosti kovačke radionice itd.

Prnjavor je nakon 10. jula 1943. godine uglavnom bio pod kontrolom partizanskih snaga. Kratkotrajno zauzimanje Prnjavora od strane drugih vojnih, partizanima suprotstavljenih snaga, desilo se u januaru i avgustu 1944. godine.

 

Evo kako je u to vrijeme Radio „Slobodna Jugoslavija“ izvijestio o tom događaju: „Oslobođeni su Prnjavor i Prača. U centralnoj Bosni jedinice naše XII divizije, vodeći uporne bojeve i koristeći se taktikom noćnih bojeva, zauzele su grad Prnjavor. Zaplijenjena je velika količina ratnog materijala i životnih namirnica“.